Tertium Linguistic Journal/ Półrocznik Językoznawczy Tertium

Vol 4, No 1 (2019)

Leksyka muzyczna w rosyjsko-polskim przekładzie filmowym na materiale filmów „Lato” i „Bikiniarze

Ewelina Parafińska

Abstrakt

Niniejszy artykuł porusza problematykę przekładu leksyki muzycznej z języka rosyjskiego na polski w oparciu o materiał pozyskany z dwóch rosyjskich filmów: „Lato” K. Sieriebriennikowa i „Bikiniarze” W. Todorowskiego. Do analizy wykorzystano tłumaczenie w postaci napisów. Tytułem wstępu do właściwych rozważań wprowadzono krótką informację na temat samych filmów, tj. ich twórców, problematyki i głównych wątków. Przybliżona fabuła filmów uzasadnia rodzaj występującej w nich leksyki. W tekście omówiono także krótko problematykę subkultur, tj. bitników (zaprezentowaną w filmie „Lato”) i bikiniarzy (z filmu „Bikiniarze”). Następnie scharakteryzowano reguły rządzące tłumaczeniem filmowym, a zwłaszcza zasady sporządzania napisów oraz zwrócono uwagę na klasy semantyczne leksyki występującej w obu produkcjach. Dalsza część tekstu poświęcona została transformacjom przekładowym (głównie w oparciu o klasyfikację J.I. Rieckiera), które zastosowano w tłumaczeniu leksyki muzycznej. Następnie opisano sposoby przekładu tzw. leksyki bezekwiwalentowej, obrazując przykładami te wyróżnione przez L.S. Barchudarowa. Przykłady, które wymagały komentarza, zostały omówione w sposób bardziej szczegółowy W zakończeniu zaprezentowano wnioski, które wynikły z przeprowadzonej analizy.

 

Bibliografia

Adamowicz-Grzyb Grażyna (2013) Tłumaczenia filmowe w praktyce. Warszawa: FORTIMA Tłumaczenia – Edukacja – Media.

Bogucki, Łukasz (2015) „Metodologia badań w przekładzie audiowizualnym”. [W:] Piotr Stalmaszczyk (red.) Metodologie językoznawstwa. Od dialektologii do dialektyki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; 74-96. [pobrane z: https://www.researchgate.net/profile/Lukasz_Bogucki/publication/286194254_Metodologia_badan_w_przekladzie_audiowizualnym/links/57cd4ec108ae89cd1e88eccf/Metodologia-badan-w-przekladzie-audiowizualnym.pdf. Data ostatniego dostępu: 09.07.2019].

Chłopek, Maciej (2005) Bikiniarze. Pierwsza polska subkultura. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Garcarz, Michał, Maciej Widawski (2009) „Przełamując bariery przekładu audiowizualnego: o tłumaczu telewizyjnym jako twórcy i tworzywie”. Przekładaniec, nr 20; 40-49 [pobrane z http://www.ejournals.eu/Przekladaniec/2008/Numer-20/art/3046/. Data ostatniego dostępu: 07.05.2019].

Mocarz-Kleindienst, Maria (2018) „Rola obrazu w dydaktyce przekładu filmowego”. Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu, nr 13; 275-284.

Pęczak, Mirosław (1992) Mały słownik subkultur młodzieżowych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.

Piotrowska, Maria (2007) „Czy znajomość strategii jest w warsztacie każdego tłumacza niezbędna? (O strategii teoretycznie)”. Przekładaniec, nr 17; 217-230 [pobrane z: www.ejournals.eu/pliki/art/3130/pl. Data ostatniego dostępu: 09.07.2019].

Post, Michał (2017) Film jako tekst multimodalny. Założenia i narzędzia jego analizy. Wrocław: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej we Wrocławiu.

Tomaszkiewicz, Teresa (2006) Przekład audiowizualny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Usenko, Konstanty (2012) Oczami radzieckiej zabawki. Antologia radzieckiego i rosyjskiego undergroundu, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Бархударов, Леонид С. [Barhudarov, Leonid S.] (1975) Язык и перевод. Вопросы общей и частной теории перевода. Москва: Международные отношения.

Долгунова, Виктория В., Фахрутдинов, Раиль Р. [Dolgunova Viktoria V., Fahrutdinov, Rail’ R.] (2017) «О переводе англоязычных кинотекстов художественных фильмов». Казанский вестник молодых учёных; 149-152 [pobrane z: https://cyberleninka.ru/article/v/o-perevode-angloyazychnyh-kinotekstov-hudozhestvennyh-filmov. Data ostatniego dostępu: 08.07.2019].

Кузьмичев, Сергей А. [Kuzʹmičev, Sergej A.] (2012) «Перевод кинофильмов как отдельный вид перевода». Вестник МГЛУ. Выпуск 9 (642) / 2012; 140-149 [pobrane z https://www.docme.ru/download/1630317. Data ostatniego dostępu: 07.05.2019].

Рецкер Яков Иосифович [Recker, Âkov I.] (2010) Теория перевода и переводческая практика. Очерки лингвистической теории перевода. Дополнения и комментарии Д.И. Ермоловича, Москва: Р. Валент.

Filmografia

Film «Лето» („Lato”), reż. Kiriłł Sierebirennikow, (tłum.) Joanna Hanusiak, źródło wersji oryginalnej i tłumaczenia: płyta DVD.

Film «Стиляги» („Bikiniarze”), reż. Walerij Todorowski, (tłum.) sinu6, źródło wersji oryginalnej: https://kinovhod.org/9189-stilyagi.html [data ostatniego dostępu: 05.05.2019], źródło tłumaczenia: https://napisy24.pl/komentarze?napisId=35515 [data ostatniego dostępu: 02.04.2019].

Źródła internetowe

https://back-in-ussr.info/2012/02/stilyagi/ [Data ostatniego dostępu: 04.04.2019].

http://www.bolshoyvopros.ru/questions/1664118-kto-tancuet-na-kostjah.html [Data dostępu: 08.04.2019].

https://touch.otvet.mail.ru/question/37794182/ [Data ostatniego dostępu: 08.04.2019].

https://dic.academic.ru/dic.nsf/enc3p/123162 [Data ostatniego dostępu: 09:04:2019].

https://dic.academic.ru/dic.nsf/dic_synonims/81814/%D0%BC%D1%83%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0 [Data ostatniego dostępu: 09:04:2019].

https://diletant.media/articles/28681833/ [Data ostatniego dostępu: 09.04.2019].

http://movie-club.ru/viewtopic.php?p=162 [Data ostatniego dostępu: 30.07.2019