Niniejszy artykuł jest poświęcony rosyjskojęzycznemu przekładowi Alicji w Krainie Czarów Lewisa Carrolla wykonanemu przez Vladimira Nabokova w 1923 roku (Аня в Странe Чудес). Istotnym elementem jego genezy jest fakt, iż tekst sekundarny powstawał w czasie, gdy pisarz, podobnie zresztą jak inni członkowie rosyjskiej inteligencji, przebywał na emigracji. Punktem wyjścia dla rozważań jest potraktowanie Nabokovowskiej wersji jako adaptacji, celem – wskazanie w jaki sposób adaptacyjne zabiegi zniekształciły oryginał, na jakie zyski i straty go naraziły. Autor skupia się na dwóch elementach tytułowej Krainy Czarów: nazwach bohaterów oraz literackich aluzjach przepuszczonych przez tłumacza przez filtr rosyjskiej kultury. Ich zestawienie z oryginałem ujawniło zmiany w warstwie semantycznej antroponimów i układzie formalnym parodiowanych tekstów. Niemniej jednak, udomowienie przyniosło również zyski w postaci wzbogacenia tekstu o funkcję terapeutyczną pozwalającą rosyjskim ekspatriantom przetrwać trudy wygnania i zachować pamięć o utworach należących do rosyjskiego kanonu literackiego.
Albińska, Karolina (2009) „”Tylko to, co najlepsze jest dość dobre dla dzieci”, czyli o dylematach tłumacza literatury dziecięcej”. [W:] Przekładaniec. Półrocznik Katedry UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową UJ, 22–23; 259–282.
Borodo, Michał (2009) „Adaptacje w dobie globalizacji”. [W:] Przekładaniec. Półrocznik Katedry UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową UJ, 22–23; 205–219.
Borodo, Michał (2014) „Przekład, adaptacja i granice wyobraźni”. [W:] Przekładaniec. Półrocznik Katedry UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową UJ, 28; 179–194.
Carroll, Lewis (1998) Alice’s Adventures in Wonderland. Chicago, IL: Volume One Publishing.
Connolly, Julian (1995) „Ania v strane chudes”. [W:] Vladimir E. Alexandrov (red.) The Garland Companion to Vladimir Nabokov. New York: Garland; 18–25.
Dąmbska-Prokop, Urszula (2000) Mała encyklopedia przekładoznawstwa. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Języków Obcych i Ekonomii.
Fet, Victor (2009) „Beheading First: on Nabokov’s Translation of Lewis Caroll”. The Nabokovian 63; 52–63.
Gardner, Martin (1960) The Annotated Alice: Alice’s Adventures in Wonderland & Through the Looking Glass. New York: C.N. Potter.
Гарциано, Светлана [Garziano Svetlana] (2017) „«Мы с Временем рассорились в прошлом Мартобре…»: лингвистические и культурологические анахронизмы в переводе B.В. Набокова «Аня в стране чудес» (1923)”. [W:] Детские чтения 12; 206–226.
Hutheon. Linda (2006) A Theory of Adaptation. New York: Routledge.
Karlinsky, Simon (1970) „Anya in Wonderland: Nabokov’s Russified Lewis Carroll”. [W:] Alfred Appel, Jr., Charles Newman (red.) Nabokov. Criticism, Reminiscences, Translations and Tributes. New York: Northwestern University Press; 310–315.
Klingberg, Göte (1986) Children’s Fiction in the Hands of the Translators. Lund: CKW Gleerup.
Кэрролл, Льюис [Carroll Lewis] (1989) Аня в стране чудес [Alice’s Adventures in Wonderland]. Владимир Набоков (tłum.). Ленинград: Детская литература.
Kozak, Jolanta (2000) „Alicja pod podszewką języka”. [W:] Teksty Drugie 5; 167–178.
Markiewka, Tomasz (2013) „Herezja adaptacji. Przekład a etyka różnicy”. [W:] Świat i Słowo 1 (20); 131–143.
Oittinen, Riitta (1993) I am Me – I am the Other: On the Dialogics of Translating for Children. Tampere: University of Tampere.
Oittinen, Riitta (2000) Translating for Children. Londyn, Nowy Jork: Garland Publishing.
Schleiermacher, Friedrich ([1813] 2006) „On the Different Methods of Translating”. [W:] Lawrence Venuti (red.) The Translation Studies Reader. London, New York: Routledge; 44–63.
Shvabrin, Stanislav (2007) Vladimir Nabokov as Translator: The Multilingual Works of the Russian Period. Los Angeles: University of California Press.
Weaver, Warren (1964) Alice in Many Tongues: The Translations of Alice in Wonderland. Wiscolin: Madison UP.
Wordsland.ru. [pobrane z http://wordsland.ru/zs/dolina/index.php?s=20. Data ostatniego dostępu: 20.03.2020].
Woźniak, Monika (2012) „Adaptacja w przekładach dla dzieci – gawęda terminologiczna”. [W:] Filoteknos 3; 23–36.
Venuti, Lawrence (1995) The Translator’s Invisibility. The History of Translation. Londyn: Routledge.
Vid Natalia (2008) „Domesticated Translation: The Case of Nabokov’s Translation of Alice’s Adventures in Wonderland”. [W:] Nabokov Online Journal 2; 1–24.
Viney Jean-Paul, Jean Darbelnet ([1958] 1995) „A Methodology for Translation.” [W:] Lawrence Venuti (red.) The Translation Studies Reader. London, New York: Routledge; 84–93.
Zarych, Elżbieta (2016) „Przekład literatury dla dzieci i młodzieży – między tekstem a oczekiwaniami wydawcy i czytelnika”. [W:] Teksty Drugie 1; 206–227.
Зеньковский, Василий [Zenkovskij Vasilij] ([1925] 2001) „Детская душа в наши дни”. [W:] Василий Зеньковский (red.) Дети эмиграции: воспоминания. Москва: Аграф.
