Półrocznik Językoznawczy Tertium/ Tertium Linguistic Journal

Vol 5, No 2 (2020)

Analiza językowa testów psychologicznych – różnorodność interpretacji pozycji testowych a wiarygodność narzędzia

Katarzyna Liber-Kwiecińska, Agnieszka Skorupa

Abstrakt

Testy psychologiczne to narzędzia służące do pomiaru natężenia danej cechy psychicznej u osoby badanej. Pomiar ten w wielu przypadkach odbywa się za pośrednictwem pytań lub stwierdzeń, do których ustosunkowują się badani. Choć narzędzia psychologiczne podlegają wysokiej standaryzacji i przykłada się dużą wagę do ich parametryzacji, sfery językowa testów zdaje się być uznawana za drugoplanową. Sposób sfomułowania pytań testowych, w zależności od tego, czy oparte będą na hiponimach lub hiperonimach, może w znacznym stopniu wpłynąć na udzieloną przez badanego odpowiedź, a przez to obniżyć trafność teoretyczną narzędzia. Autorki artkułu przeprowadziły badanie, w którym 637 osób wypełniało test psychologiczny FCZ-KT (Strelau, Zawadzki 1995), a następnie opisywało sytuacje, które przywołali w pamięci ustosunkowując się do 20 ze 120 pytań z tegoż testu (pytania zostały wyłonione wcześniej podczas badania pilotażowego). Odpowiedzi otwarte udzielone przez badanych zostały skategoryzowane przez sędziów kompetentnych. W niniejszym artykule przedstawione zostanie spektrum różnorodnych skojarzeń jakie u osób badanych budzi ten sam item. Refleksji poddana zostanie sfera językowa testów psychologicznych jako wpływająca w sposób istotny na wiarygodność narzędzia.

 

Bibliografia

American Educational Research Association i in. (2007) Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Brzeziński, Jerzy (2003) Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Cyniak-Cieciura, Maria, Bogdan Zawadzki, Jan Strelau (2016) Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu: Wersja Zrewidowana. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Guilford, Joy P. (2005) „Tworzenie testu”. [W:] Jerzy Brzeziński (red.) Trafność i rzetelność testów psychologicznych: wybór tekstów. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne; 107–166.

Hornowska, Elżbieta (2007) Testy psychologiczne: teoria i praktyka. Warszawa: Scholar.

Konwencja Nr 148 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca ochrony pracowników przed zagrożeniami zawodowymi w miejscach pracy, spowodowanymi zanieczyszczeniem powietrza, hałasem i wibracją. Dz.U. 2005 nr 66 poz. 574.

Mańkowska, Maria (2010) Wprowadzenie do psychometrii. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Tabakowska, Elżbieta (2001) Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu. Kraków: Universitas.

Taylor, John R. (2007) Gramatyka kognitywna. Kraków: Universitas.

Wielki słownik języka polskiego (2007) Piotr Żmigrodzki (red.). PAN. [pobrane z: http://www.wsjp.pl/index.php?pokaz=wstep&l=5&ind=0?pwh=0. Data ostatniego dostępu: 16.04.2018].

Zawadzki, Bogdan, Jan Strelau (1995) Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Zawadzki, Bogdan, Jan Strelau (1997) Formalna charakterystyka zachowania-kwestionariusz temperamentu (FCZ-KT): Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.