Półrocznik Językoznawczy Tertium/ Tertium Linguistic Journal

Vol 1, No 1 & 2 (2016)

Co tłumaczy tłumacz? Myśl, język, kultura

Elżbieta Tabakowska

Abstrakt

Artykuł podejmuje problem nieprzekładalności jako wypadkowej działania łączących się ze sobą w rozmaitych proporcjach trzech podstawowych czynników budujących przekaz przekładanego komunikatu: myśli zrodzonej w umyśle, kultury stanowiącej tło ludzkiego myślenia oraz języka jako narzędzia ekspresji. Jako ilustracja służą cztery przykłady komunikatów; w trzech pierwszych warstwie werbalnej (tekstowej) towarzyszy kontekst w postaci rysunku; w ostatnim kontekst przywoływany jest za pomocą struktury gramatycznej. Opisując mechanizmy interpretacji komunikatu w towarzyszącym mu kontekście, autorka odwołuje się do teorii przestrzeni mentalnych, stworzonej przez Fauconniera (1985).

 

Bibliografia

Balcerzan, Edward, [nieopublikowany manuskrypt]. „Sprzecznościowa” koncepcja literackości.

Barańczak, Stanisław (2004) Ocalone w tłumaczeniu, Kraków.

Catford, J.C. Ian C. (1967). A Linguistic Theory of Translation. Londyn: Oxford: Oxford University Press.

Długosz-Kurczabowa, Krystyna (2008). Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego. Warszawa: PWN.

Jakobson, Roman ([1959] 1975) „Językowe aspekty tłumaczenia”. (tłum. Zofia Sroczyńska). [W: ] Przekład artystyczny. O sztuce tłumaczenia: księga druga. (red.), Seweryn Pollak, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk; 109–115.

Fauconnier, Gilles (1985) Mental Spaces. Cambridge, Mass: MIT Press.

Tabakowska, Elżbieta (2012) „What’s in a Title? “ [W:] Adam Głaz, Hubert Kowalewski i Anna Weremczuk (red.), What’s in a text? Inquiries into the Textual Cornuciopia. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing; 20– 30.

Vermeer, Hans Josef (1996). A Skopos Theory of Translation (Some Arguments for and against). Heidelberg: TEXTconTEXT.

Wilson, Deirdre, Dan Sperber ([1995]2011) Relewancja. Komunikacja i poznanie (przeł. Zespół). Kraków: Kraków: Tertium.

Cytowane strony internetowe:

„Nadaj parytet priorytetem!” facebook.com/event.php?eid=194092458122&ref=mf, 21.04.2010

„Pośle/posłanko: wyjmij parytety z zamrażarki” www.causes.com/causes/407713-popieram-parytety…na…/1105145, 25.03.2010

„Parytet nie priorytet” www.wyborcza.pl/1,76842,7665250,Parytet_nie_priorytet.html, 16.03.2010