Półrocznik Językoznawczy Tertium/ Tertium Linguistic Journal

Vol 2, No 2 (2017)

„Coming out” czyli „wychodzenie z szafy”: Analiza porównawcza językowych obrazów świata w prasie brytyjskiej i polskiej

Anna Wyrwa

Abstrakt

Artykuł przedstawia analizę porównawczą językowych obrazów świata „wyłaniających” się z polskich i angielskich tekstów prasowych relacjonujących coming out polskiego księdza. Wykorzystany tu model językowego obrazu świata wg Jamesa Underhilla (np. 2011) zakłada wielowymiarowość tego zjawiska, obejmującego nie tylko zakodowany w systemie danego języka sposób postrzegania i konceptualizowania rzeczywistości, ale także wymiary osobisty, ideologiczny i związany z perspektywą mówiącego. Analiza tekstów na ww. temat w odniesieniu do tych właśnie wymiarów pozwala określić, na ile „wyłaniające się” z nich obrazy są do siebie podobne, a na ile różne. Zebrane artykuły prasowe traktują o tym samym wydarzeniu, ale ponieważ powstały w dwóch różnych kontekstach kulturowych, należy spodziewać się odmiennych „oglądów” sytuacji. Analiza porównawcza rzuca światło na istotę tych różnic oraz prowadzi do refleksji nad ich uwarunkowaniami.

 

Bibliografia

Anusiewicz,   Janusz(1994) Lingwistyka    kulturowa:    zarys    problematyki. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Anusiewicz, Janusz (2004) „Problematyka językowego obrazu świata w poglądach niektórych językoznawców i filozofów niemieckich XX wieku”. [W:] Językowy obraz świata. Jerzy Bartmiński (red.) Lublin: Wydawnictwo UMCS; 261–289.

Bartmiński, Jerzy(2012) Aspects of Cognitive Ethnolinguistics. Sheffield/Oakville: Equinox.

Bartmiński, Jerzy([2001]  2014) „O językowym obrazie świata Polaków końca XX wieku”. [W:] Polskie wartości w europejskiej aksjosferze. Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Marta Nowosad-Bakalarczyk,  Sebastian Wasiuta  (red.)  Lublin:  Wydawnictwo  UMCS; 198–224.

Głaz,  Adam  (2014) „Koncepcja  etnolingwistyki  według  Jamesa  Underhilla”. [W:] Etnolingwistyka, t. 26. Jerzy Bartmiński (red.) Lublin: Wydawnictwo UMCS; 141–154.

Głaz, Adam (2017) „Współczesna lingwistyka kulturowa –w poszukiwaniu status quo”. [W:] Barwy  słów.  Studia  lingwistyczno-kulturowe.  Dorota Filar,  Piotr Krzyżanowski  (red.) Lublin: Wydawnictwo UMCS; 165-180.

Grzegorczykowa, Renata ([1999] 2004) „Pojęcie językowego obrazu świata”. [W:] Językowy obraz świata. Jerzy Bartmiński (red.) Lublin: Wydawnictwo UMCS; 39–46.

Humboldt, Wilhelm von (1836/2002) O myśli i mowie: wybór pism z teorii poznania, filozofii dziejów i filozofii języka [Über die Verscheidenheit des menschlichen  Sprachbaues  und ihren Einfluss auf die geistige Entwickelung des Menschengeschlechts. Berlin: Dümmler] [tłum. E. M. Kowalska]. Warszawa: PWN.

Sapir,  Edward  ([1921]1949) Language:  An  Introduction  to  the  Study  of  Speech.  New  York:Harcourt, Brace & World.

Underhill,  James  W.  (2009) Humboldt, Worldview  and  Language.  Edinburgh:  Edinburgh University Press.

Underhill,  James  W.  (2011) Creating   Worldviews:  Metaphor,  Ideology  and  Language. Edinburgh: Edinburgh University Press.

Wierzbicka,  Anna  (1992) Semantics,  Culture  and  Cognition:  Universal  Human Concepts  in Culture-Specific Configuration. Nowy Jork: Oxford University Press.

Wiraszka,  Łukasz  (2015) Kategoria  punktu  widzenia  w  przekładzie  ustnym  z  perspektywy językoznawstwa  kognitywnego. W relacji  język  polski –język  angielski.  Kraków: Universitas.

Whorf, Benjamin L. ([1956]/1984) Language, Thought and Reality: Selected Writings. J. B. Carroll (red.) Cambridge, MA: MIT Press