Internet nie tylko zmienia język i sposób komunikowania się ludzi, ale również daje przestrzeń do powstawania nowych form i gatunków tekstowych. Ich rozwój determinują zwykle czynniki, które do tej pory, w tradycyjnej komunikacji ustnej czy pisemnej, miały (jeśli w ogóle) znaczenie drugo czy trzeciorzędne. W konsekwencji, analiza szeroko rozumianej komunikacji w Internecie, zwłaszcza na poziomie pragmatycznym, wymaga od językoznawcy podejścia interdyscyplinarnego, uwzględniającego wiedzę językową, psychologiczną i technologiczną. Pokazuje to doskonale przykład clikbaitów, czyli odnośników internetowych, których zadaniem jest przyciągnięcie uwagi odbiorcy i nakłonienie go do kliknięcia w hiperłącze. W niniejszym artykule staramy się opisać i wyjaśnić strategie komunikacyjne stosowane w clikbaitach, przyjmując jako punkt wyjścia badania z zakresu UX designu, głównie na temat nowego sposobu czytania na ekranie (tzw. F-shapped pattern) oraz psychologiczną koncepcję luki ciekawości (Loewenstein, 1994). Omawiamy również zjawisko tabloidyzacji mediów internetowych oraz rosnący wpływ clikbaitów na prezentowane w nich treści.
Blom, Jonas N., Kenneth R. Hansen (2015) „Clickbait: Forward-reference as Lure in Online News Headlines”. Journal of Pragmatics, 76; 87–100.
Carr, Nicholas (2013) Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg [The Shallows: What the Internet is Doing to Our Brains] (tłum.) Katarzyna Rojek. Gliwice: Helion.
Cassany, Daniel (2015) „Las ortografías en Internet: exploración, datos y reflexiones” [W:] Esteban T. Montoro del Arco (red.) Estudios sobre ortografía del español. Lugo: Axax; 13–26.
Chakraborty, Abhijnan, Bhargavi Paranjape, Sourya Kakarka, Niloy Ganguly (2016) „Stop Clickbait: Detecting and Preventing Clickbaits in Online News Media”. 2016 IEEE/ACM International Conference on Advances in Social Networks Analysis and Mining (ASONAM); 9–16. https://doi.org/10.48550/arXiv.1610.09786.
Chen, Yimin, Niall J. Conroy, Victoria L. Rubin (2015) „Misleading Online Content: Recognizing Clickbait as False News”. WMDD ’15: Proceedings of the 2015 ACM on Workshop on Multimodal Deception Detection; 15–19. https://dl.acm.org/doi/10.1145/2823465.2823467.
Clark, Roy Peter (2014) “Top 8 Secrets of How to Write an Upworthy Headline”. Poynter [pobrane z http://www.poynter.org/news/media-innovation/255886/top-8-secrets-of-how-to-write-an-upworthy-headline/. Data ostatniego dostępu: 06.04.2022].
Dan, Ohad, Maya Leshkowitz, Ran R. Hassin (2020) „On Clickbaits and Evolution: Curiosity from Urge and Interest”. Current Opinion in Behavioral Sciences, 35; 150-156. https://doi.org/10.1016/j.cobeha.2020.09.009.
Grigolić, Kristina, George Lifchits, Robert West, Ashton Anderson (2021) „Linguistic Effects on News Headline Success: Evidence from Thousands of Online Field Experiments (Registered Report Protocol)”. PLoS ONE, 16 (9); e0257091. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0257091 [pobrane z https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0257091. Data ostatniego dostępu: 15.08.2022].
Guerini, Marco, Jacopo Staiano (2015) „Deep Feelings: A Massive Cross-Lingual Study on the Relation between Emotions and Virality”. [pobrane z https://arxiv.org/abs/1503.04723. Data ostatniego dostępu: 06.04.2022].
Kang, Min Jeong, Ming Hsu, Ian M Krajbich, George Loewenstein, Samuel M. McClure, Joseph Tao-yi Wang, Colin F. Camerer (2009) „The Wick in the Candle of Learning: Epistemic Curiosity Activates Reward Circuitry and Enhances Memory”. Psychological Science, 20 (8); 963-973. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2009.02402.x.
Liu, Z. (2005) „Reading Behaviour in the Digital Environment: Changes in the Reading Behavior over the Past Ten Years”. Journal of Documentation, 61; 700–712. https://doi.org/10.1108/00220410510632040.
Loewenstein, George (1994) „The Psychology of Curiosity: A Review and Reinterpretation”. Psychological Bulletin, 116 (1); 75–98. https://doi.org/10.1037/0033-2909.116.1.75.
Łupak, Sebastian (2007) „Plemię szybkich kciuków”. Wyborcza.pl [pobrane z https://wyborcza.pl/7,75410,4537787.html. Data ostatniego dostępu: 06.04.2022].
Miejski.pl – Miejski słownik slangu i mowy potocznej. [pobrane z www.miejski.pl. Data ostatniego dostępu: 06.04.2022].
Marvin, Caroline B., Elen Tedeschi, Daphna Shohamy (2020) „Curiosity as the Impulse to Know: Common Behavioral and Neural Mechanisms Underlying Curiosity and Impulsivity”. Current Opinion in Behavioral Sciences, 35; 92-98. https://doi.org/10.1016/j.cobeha.2020.08.003.
Metcalfe, Janet, Walter Mischel (1999) „A Hot/Cool-System Analysis of Delay of Gratification: Dynamics or Willpower”. Psychological Review, 106 (1); 3-19. DOI: https://doi.org/10.1037/0033-295X.106.1.3.
Moran, Kate (2020) „How People Read on Line: New and Old Findings”. [pobrane z https://www.nngroup.com/articles/how-people-read-online/?lm=how-users-read-on-the-web&pt=article. Data ostatniego dostępu: 06.04.2022].
Nielsen, Jakob (1997) „How Users Read on the Web”. [pobrane z https://www.nngroup.com/articles/how-users-read-on-the-web/. Data ostatniego dostępu: 06.04.2022].
O’Neil, Luke (2013). „The Year We Broke the Internet”. Esquire [pobrane z http://www.esquire.com/news-politics/news/a23711/we-broke-the-internet. Data ostatniego dostępu: 06.04.2022].
Örnebring, Henrik, Anna Mari Jönsson (2004) „Tabloid Journalism and the Public Sphere: A Historical Perspective on Tabloid Journalism”. Journalism Studies, 5 (3); 283–295. https://doi.org/10.1080/1461670042000246052.
Oxford English Dictionary. [pobrane z oed.com. Data ostatniego dostępu: 04.06.2022].
Pernice, Kate (2017) „F-Shaped Pattern of Reading on the Web: Misunderstood, But Still Relevant (Even on Mobile)”. [pobrane z https://www.nngroup.com/articles/f-shaped-pattern-reading-web-content/ .Data ostatniego dostępu: 06.04.2022].
Polański, Kazimierz (red.) (2003) Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław: Ossolineum.
Rowlands, Ian, David Nicholas, William Peters, Paul Huntington, Maggie Fieldohouse, Gunter Barry, Richard Withey, Hamid R. Jamali, Tom Dobrowolski, Carol Tenopil, (2008) „The Google Generation: The Information Behaviour of the Researcher of the Future”. Aslib Proceeding: New Informations Perspectives, 60 (4); 290–310. https://doi.org/10.1108/00012530810887953.
Słownik języka polskiego [pobrane z www.sjp.pwn.pl. Data ostatniego dostępu: 6.04.2022].
Waszak, Marcin (2017) „Postprawda i fake news czy weryfikacja treści i źródeł informacji”. Refleksje, 16; 17–187. http://dx.doi.org/10.14746/r.2017.2.13.
Wu, Tim (2017) The Attention Merchants: The Epic Scramble to Get Inside. New York: Vintage Books.
