Półrocznik Językoznawczy Tertium/ Tertium Linguistic Journal

Vol 4, No 1 (2019)

„Marionetki” Cypriana Norwida a ich polsko- i anglojęzyczne wykonanie przez Czesława Niemena

Agata Brajerska-Mazur

Abstrakt

Niemenowska anglojęzyczna interpretacja „Marionetek” Cypriana Norwida różni się zarówno od polskojęzycznego wykonania utworu przez muzyka w 1973 roku, jak i od tekstu oryginału. Ich odmienność została pokazana w artykule dzięki szczegółowej i wielofazowej analizie – najpierw samego oryginału, potem tłumaczenia Norwidowego wiersza dokonanego przez Pawła Brodowskiego, następnie zaś wykonania wspomnianego przekładu przez Niemena na winylowej płycie Ode to Venus, które porównano z wcześniejszym nagraniem utworu Norwida na albumie Niemen vol. 2. Teksty oryginału i przekładu zbadano i zestawiono za pomocą metody kateny, natomiast ich muzyczne wykonania przy użyciu praw i zasad Petera Lowa, Johana Franzona i Andrew Kelly’ego.

 

Bibliografia

Borchardt, Danuta in collaboration with Agata Brajerska-Mazur (2011), Cyprian Norwid. Poems. New York: Archipelago Books.

Brajerska-Mazur, Agata (1999–2000) „Bibliografia przekładów utworów Norwida na język angielski.” Studia Norwidiana, 17-18/1999–2000; 385–393.

Brajerska-Mazur, Agata (2002) O angielskich tłumaczeniach utworów Norwida. Lublin: TN KUL.

Brajerska-Mazur, Agata (2005) „Katena and Translations of Literary Masterpieces.” Babel, 51/2005; 16-30.

Brajerska-Mazur, Agata (2007), „Bibliografia przekładów utworów Norwida na język angielski II.” Studia Norwidiana, 24–25/2007; 387–391.

Brajerska-Mazur, Agata (2011), „Katena a przekład współczesnej poezji polskiej”. [W:] Anna Kukułka-Wojtasik (red), Translatio i literatura. Warszawa: UW, 2011; 27-34.

Brajerska-Mazur, Agata (2012), Filutka z filigranu paraduje w cudzym losie. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Brodowski, Paweł (1973) płyta Niemena Ode to Venus (1973), wyd. NRF, GB 1973, Winyl, LP, Album, CBS ‎– S 65 606, CBS ‎– S 65606.

Brooke-Rose, Christine (1958) Botteghe Oscure, 22/1958; 196-197.

Cedro, Adam; Chlebowski, Piotr; Fert, Józef (2001) Bibliografia interpretacji wierszy Cypriana Norwida. Lublin: TN KUL.

Chlebowski, Piotr (2017) „Norwidowe Marionetki – Grupy Niemen”. [W:] Piotr i Edyta Chlebowscy (red.), Czesław Niemen i jego płytowe dzieła 2. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Chlebowski, Piotr (2017) „Rockowa suita Niemena do wiersza Norwida”. [W:] Piotr i Edyta Chlebowscy (red.), Czesław Niemen i jego płytowe dzieła 2. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Czaykowski, Bogdan (2004) “The Poet as ‘Christian Socrates” [W:] Cyprian Kamil Norwid. Selected Poems. Tłum. Adam Czerniawski, London: Anvil Press, 7-19.

Czerniawski, Adam (1986) Cyprian Kamil Norwid. Poezje/Poems. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Czerniawski, Adam (1988) The Burning Forest. Newcastle upon Tyne: Bloodaxe Books.

Czerniawski, Adam (2004) Cyprian Kamil Norwid. Selected Poems. London: Anvil Press.

Dunajski, Antoni (1985) Chrześcijańska interpretacja dziejów w pismach Cypriana Norwida. Lublin: RW KUL.

Dunajski, Antoni (1996) Teologiczne czytanie Norwida. Pelplin: “Bernardinum”.

Dunajski, Antoni (1996) SŁOWO stało się SIŁĄ. Zarys Norwidowej teologii słowa. Pelplin: “Bernardinum”.

Franzon, Johan (2014) “Choices in Song Translation: Singability in Print, Subtitles and Sung Performance”. [W:] The Translator February 2014.

Głowiński, Michał (1973) „Norwida wiersze-przypowieści”. [W:] Maria Żmigrodzka (red.), Cyprian Norwid w 150-lecie urodzin. Materiały konferencji naukowej 23-25 września 1971. Warszawa: PIW, 1973.

Kelly, Andrew (1987) „Translating French Songs as a Language Learning Activity”. [W:] British Journal of Language Teaching 25(1)/1987.

Kołaczkowski, Stefan (1933) „Ironia Norwida”. [W:] Droga 11/1933: Pamięci Cypriana Norwida.

Kołoniecki, Roman (1933) “Społeczne zadania literatury”. [W:] Wiedza i Życie, 1/1933.

Gomulicki, Juliusz Wiktor (1966) „Komentarz do wiersza Marionetki”. [W:] Cyprian Norwid, Dzieła zebrane, oprac. J.W. Gomulicki, Warszawa: PIW, t. II: wiersze.

Low, Peter (2003) “Singable Translations of Songs”. [W:] Perspectives: Studies in Translatology 11(2)/2003.

Low, Peter (2005) “The Pentathlon Approach to Translating Songs”. [W:] Dinda L. Gorlée (red.) Song and Significance – Virtues and Vices of Vocal Translation. Amsterdam: Rodopi.

Merdas, Alina (1983) Łuk przymierza. Biblia w poezji Norwida. Lublin: RW KUL.

Michael, Maurice (1944) A Polish Anthology, compiled by T. M. Filip [Tytus Filipowicz] and translated by M. A. Michael, London: Duckworth.

Norwid, Cyprian (1971-1976) Pisma wszystkie. zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J. W. Gomulicki, t. I-XI, Warszawa: PIW.

Nowak, Zbigniew (1991-1992) „Jeszcze jeden kontekst do Fatum Norwida”. [W:] Studia Norwidiana 1991-1992/9-10.

Puzynina, Jadwiga (2014) „Filutka z filigranu paraduje w cudzym losie” [W:] Roczniki Humanistyczne LXII, z. 6: językoznawstwo.

Radoszewski, Roman (2004) Czesław Niemen. Kiedy się dziwić przestanę…. Warszawa: Iskry.

Rzońca, Wiesław (1998) Witkacy-Norwid. Warszawa: Semper.

Sawicki, Stefan (1994) Wartość – sacrum – Norwid. Lublin: RW KUL.

Sławińska, Irena (1964) „Reżyserska ręka Norwida”. [W:] Przegląd Humanistyczny IV/1964.

Świontek, Sławomir (1971) „Norwidowski teatr świata”. [W:] Pamiętnik Literacki 3/1971.

Trznadel, Jacek (1978) Czytanie Norwida. Próby. Warszawa: PIW.

Wyka, Kazimierz (1948) Cyprian Norwid. Poeta i sztukmistrz. Kraków: Nakł. Polskiej Akademii Umiejętności.