Abstract
Tematem artykułu jest zbadanie wpływu jaki może wywierać wydawca na sposób i zakres odzwierciedlenia w tekście przekładu elementów trzeciej kultury. Omówione zostaną kolejno: kwestia obcości w przekładzie, zjawisko elementów trzeciej kultury oraz zagadnienie funkcjonowania patronatu w systemie literackim. Badanie będzie miało formę analizy translatologicznej. Za materiał badawczy posłuży opowiadanie „The Room in Le Dragon Volant” ze zbioru „In a Glass Darkly”, autorstwa XIX-wiecznego, irlandzkiego pisarza Sheridana Le Fanu oraz przekład utworu na język polski, „Pokój w gospodzie Le Dragon Volant”, autorki artykułu, pochodzący z tomu „W ciemnym zwierciadle”. Omówiony zostanie sposób przekładu wybranych wtrętów francuskojęzycznych, zwrotu adresatywnego i dwóch realogizmów oraz zalecenia redaktora dotyczące sposobu ich transpozycji w języku polskim, jak również wynik uzgodnień pomiędzy redaktorem i tłumaczką oraz wpływ ostatecznego rozwiązania na poziom obcości tekstu docelowego. Artykuł zakończy prezentacja wniosków odnośnie wpływu wydawnictwa na przekład elementów trzeciej kultury i roli jaką tłumacz odgrywa w procesie ich adekwatnego odzwierciedlenia w języku docelowym.
References
Berezowski, Leszek (1997) Dialect in Translation. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Berman, Antoine ([1985] 2009) „Przekład jako doświadczenie obcego” [„La Traduction comme épreuve de l’étranger”, Texte. Revue de critique et de théorie littéraire 4; 67—81], (tłum.) U. Hrehorowicz. [W:] Bukowski, Piotr, Magda Heydel. (red.) Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak; 249—264.
Brajerska-Mazur, Agata (2015) „Manipulizm a wpływ czytelników na polskie tłumaczenie Harry’ego Pottera”. [W]: Roczniki Humanistyczne Tom LXIII, z. 6; 151—165. DOI: HTTP://DX.DOI.ORG/10.18290/RH.2015.63.6-8.
Brzozowski, Jerzy (2011) Stanąć po stronie tłumacza. Zarys poetyki opisowej przekładu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jóźwiak, Jolanta (2018) „Obecność kultury obcej w oryginale i przekładzie”. [W]: Roman Lewicki (red.) Przekład – język – kultura. 5. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 75—84.
Kokot, Joanna (2000) „O polskich tłumaczeniach Winnie-the-Pooh A. A. Milne’a”. [W:] Olga i Wojciech Kubińscy (red.) Przekładając nieprzekładalne. t. I. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; 365—378.
Kubińscy, Olga i Wojciech (2004) „Osobliwy przypadek dwóch polskich przekładów A Clockwork Orange Anthony Burgessa: wycieczka w kulturowe ‘uinnienie’ ”. [W]: Olga i Wojciech Kubińscy (red.) Przekładając nieprzekładalne. t. II. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; 67—76.
Lefevere, André (1992) Translation, Rewriting and the Manipulation of Literary Fame. London and New York: Routledge.
Le Fanu, Sheridan ([1995] 2008) In a Glass Darkly. Ware: Wordsworth Editions.
Le Fanu, Sheridan (2015) W ciemnym zwierciadle. (tłum.) Mira Czarnecka. Zysk i S-ka Wydawnictwo: Poznań.
Lewicki, Roman (2000) Obcość w odbiorze przekładu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Mocarz, Maria (2008) „Elementy trzeciej kultury jako przejaw interkulturowości w przekładzie tekstów użytkowych”. [W]: Slavia Orientalis (2008), Numer LVII (3), 395—403.
Mocarz, Maria (2011) Interkulturowość w przewodniku turystycznym. Studium o odbiorze inności w przekładzie. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Munday, Jeremy ([2001] 2016) Introducing Translation Studies. Theories and Applications. London and New York: Routledge.
Schleiermacher, Friedrich ([1838] 2008) „O różnych metodach tłumaczenia” [„Über die verschiedenen Methoden des Übersetzens”. Friedrich Schleiermacher’s sämmtliche Werke, Dritte Abtheilung: Zur Philosophie, Zweiter Band. Berlin; 207—245] (tłum.) Piotr Bukowski. [W]: Przekładaniec (2008), Numer 21, 8−29. [online] http://www.ejournals.eu/Przekladaniec/2008/Numer-21/art/3024/ 01.06.2010.
Skibińska, Elżbieta (2009) „O przypisach tłumacza: wprowadzenie do lektury”. [W:] Elżbieta Skibińska (red.) Przypisy tłumacza. Kraków: Księgarnia akademicka; 7−19.
Sumera, Adam (2000) „Source language, target language and the third one”. [W:] Olga i Wojciech Kubińscy (red.) Przekładając nieprzekładalne. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; 537−542.
Szymańska, Katarzyna (2010) „Przekład literacki – manipulacja: refrakcja i instytucja patronatu według André Lefevere’a i Manipulation School”. [W:] Polisemia 2010, Numer 2, [pobrane z http://www.polisemia.com.pl/numery-czasopisma/numer-2-2010-2/przeklad-literacki—manipulacja. Data ostatniego dostępu: 09.05.2021].
Tokarski, Jan (1980) (red.) Słownik wyrazów obcych. Warszawa: PWN.
Urbanek, Dorota (2002) „Elementy trzeciej kultury w procesie przekładu”. [W:] Roman Lewicki (red.) Przekład. Język. Kultura. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 61—69.
Wołek-San Sebastian, Katarzyna (2011) „Trzecia kultura” a problemy przekładu nowszej literatury chorwackiej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Venuti, Lawrence ([1995] 2004) The Translator’s Invisibility. A History of Translation. London and New York: Routledge.