Niniejszy artykuł poświęcony jest semantyczno-kulturowej interpretacji nazw ziół w polskim i niemieckim językowym obrazie świata. Jego celem jest opis porównawczy nazw gatunkowych roślin leczniczych z komponentem barwy. Określenia takie są bogate znaczeniowo, przekazują nie tylko informacje o wartości i funkcji koloru w codziennym życiu, ale pokazują również, w jaki sposób ludzie w danej kulturze postrzegają, uwydatniają i wartościują elementy otaczającej ich rzeczywistości pozajęzykowej. Nomenklatura fitoterapeutyczna z elementem kolorystycznym jest bowiem produktem określonej kultury, łączącym w sobie elementy codziennego życia użytkowników danego języka, odzwierciedlającym tradycje, zwyczaje oraz sposoby myślenia członków danego narodu o rzeczywistości pozajęzykowej. Przedmiotem analizy jest materiał egzemplifikacyjny pochodzący ze źródeł leksykograficznych. Z badania wynika m.in., że językowy obraz nazw roślin leczniczych zależy nie tylko od wyglądu rośliny, jej walorów smakowych, wartości czy mocy, ale również od potrzeb i wybranych skojarzeń danej zbiorowości językowej, a największą reprezentację w nazwach ziół znalazły barwy biała i czarna.
Anusiewicz, Janusz, Anna Dąbrowska, Michael Fleischer (2000) „Językowy obraz świata i kultura. Projekt koncepcji badawczej”. [W:] Anna Dąbrowska, Janusz Anusiewicz (red.) Językowy obraz świata i kultura – Język a Kultura. T. 13. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego; 11‒44.
Badyda, Ewa (2008) Świat barw – świat znaczeń w języku poezji Zbigniewa Herberta. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Bartmiński, Jerzy (2004) „Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata”. [W:] Jerzy Bartmiński (red.) Językowy obraz świata. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 103‒120.
Bawej, Izabela (2018) Kolorowy świat w odbiorze Polaków i Niemców w szerszym kontekście językowo-kulturowym. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Berlin, Brent, Paul Kay (1969) Basic Color Terms: Their Universality and Evolution. Berkeley: University of California Press. Asher Nicolas, Lascarides Alex (2003) Logics of Conversation. Cambridge: Cambridge University Press.
Bogunia, Jarogniew, Elżbieta Kłoszewska (rok nieznany): Zioła – zeszyt 1. Warszawa: Wydawnictwo „Prasa ZSL”.
Boryś, Wiesław (2005) Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Chodurska, Halina (2003) Ze studiów nad fitomimami w medycynie ludowej Słowian rękopiśmiennych zielników wschodniosłowiańskich XVII-XVIII wieku. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Chodurska, Halina (2010) „Odcienie czerni w nazwach roślin na wschodzie słowiańszczyzny”. [W:] Ewa Komorowska (red.) W kręgu koloru, przestrzeni i czasu. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński; 46-58.
Duden. Das Herkunftswörterbuch. Etymologie der deutschen Sprache. (2001). Mannheim: Dudenverlag.
Duden. Deutsches Universalwörterbuch. (2011). Dudenverlag: Mannheim, Zürich.
Duden. Die deutsche Rechtschreibung. (2001). Dudenverlag: Mannheim, Leipzig.
Goethe, Johann Wolfgang (1981): Wybór pism estetycznych. (Wybrał, opracował i wstępem poprzedził Tadeusz Namowicz). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Gross, Rudolf ([1981] 1990) Dlaczego czerwień jest barwą miłości. [tłum. Anna Porębska] [Warum die Liebe rot ist.] Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Grzegorczykowa, Renata, Waszakowa, Krystyna (2000) „O programie badań porównawczych w zakresie semantyki leksykalnej”. [W:] Renata Grzegorczykowa, Krystyna Waszakowa (red.) Studia z semantyki porównawczej. Nazwy barw nazwy wymiarów predykaty mentalne. T.1, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego; 7‒10.
Herder, Johann Gottfried (1951) Sämtliche Werke. Wien: J. Nadler.
Humboldt, Wilhelm von (1908/1968) Gesammelte Schriften, Tom 4. Berlin: A. Leitzmann [Behr’s Verlag Photomechanischer Nachdruck. Berlin: Walter de Gruyter & Co. [1903]
Kadrič, Mira, Kaindl, Klaus, Kaiser-Cookie, Michele (2010) Translatorische Methodik. Wien: Facultas Verlag und Buchhandels AG.
Kluge, Friedrich, Seebold, Elmar (2002) Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache. Berlin/New York: Walter de Gruyter.
Komorowska, Ewa (2010) Barwa w języku polskim i rosyjskim. Rozważania semantyczne. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Kopaliński, Władysław (2015) Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.
Krawczyk, Anna (1982) „Język źródłem wiedzy o człowieku”. Etnolingwistyka. T. 2; 29-38.
Langenscheidts Taschenwörterbuch der polnischen und deutschen Sprache. Stanisław Walewski. (1994). Langenscheidt: Berlin, München.
Łuczyński, Edward, Maćkiewicz, Jolanta. (2002) Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Mańczyk, Augustyn (1982) Wspólnota językowa i jej obraz świata. Krytyczne uwagi do teorii językowej Leo Weisgerbera. Zielona Góra: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Meyers Grosses Handlexikon (1989). Meyers Lexikonverlag: Mannheim.
Ożarowski, Aleksander (1995): „Ziołolecznictwo”. [W:] Witold S. Gumułka, Wojciech Rewerski (red.) Encyklopedia zdrowia. T.1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 467‒495.
Podręczny słownik medyczny. Polsko-niemiecki i niemiecko-polski. Małgorzata Tafil-Klawe, Jacek Klawe. (1999). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie. PZWL.
Podręczny słownik polsko-niemiecki. Andrzej Bzdęga, Jan Chodera, Stefan Kubica (1986). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo, Wiedza Powszechna.
Podręczny słownik niemiecko-polski. Jan Chodera, Stefan Kubica (1979). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo. Wiedza Powszechna.
Stanulewicz, Danuta (2006) „Zróżnicowanie regionalne prototypowych odniesień sześciu podstawowych nazw barw w języku polskim (biały, czarny, czerwony, zielony, żółty,
niebieski) – na tle porównawczym wybranych języków słowiańskich i germańskich.” Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego. Nr 67; 199‒211.
Teodorowicz-Hellman, Ewa (2000) „‘Zielony’ i ‘niebieski’ w języku polskim w porównaniu z ‘gron’ i ‘blå’ w szwedzkim”. [W:] Renata Grzegorczykowa, Krystyna Waszakowa (red.) Studia z semantyki porównawczej. Nazwy barw nazwy wymiarów predykaty mentalne. T.1, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego; 73-92.
Tokarski, Ryszard (2004) Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Tokarski, Ryszard (2013): Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Volák, Jan, Stodola, Jiří (1987): Rośliny lecznicze. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Waszakowa, Krystyna (2000) „Podstawowe nazwy barw i ich prototypowe odniesienia. Metodologia opisu porównawczego”. [W:] Renata Grzegorczykowa, Krystyna
Waszakowa (red.) Studia z semantyki porównawczej. Nazwy barw nazwy wymiarów predykaty mentalne. T.1, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego; 17‒28.
Weisgerber, Leo (1953) Vom Weltbild der deutschen Sprache. T. 1, 2. Düsseldorf: Pädagogischer Verlag Schwann.
Wierzbicka, Anna (1999) Język – umysł – kultura. Wybór prac pod redakcją Jerzego Bartmińskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wierzbicka, Anna (2006): Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Ziółkowska, Maria (1983): Gawędy o drzewach. – Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
