Abstrakt
Zdolność pisania skryptów nauk ścisłych w przejrzysty i ciekawy sposób jest bardzo wymagającym zadaniem, ale w osiągnięciu tego celu autorowi może pomóc stosowanie licznych metatekstemów. Z ich pomocą mogą stworzyć artykuł przyjazny odbiorcy. Te konstrukcje mają różne zastosowania, o których naukowcy często zapominają, skupiając się przede wszystkim na przedstawieniu wyników swoich badań. Metatekstemy pomagają autorowi m.in. w poukładaniu i przedstawieniu ich toku myślenia, w informowaniu odbiorcy o podjętych przez autora krokach i jego opinii co do wprowadzanych informacji. Za pomocą środków metajęzykowych naukowcy mogą podkreślić najważniejsze informacje w tekście i powoływać się na badania innych autorów, a co najważniejsze, pomagają one nawiązać relację z czytelnikiem. Środki te mają wiele różnorodnych funkcji i w niniejszym artykule prezentujemy ich rolę w skryptach nauk ścisłych wraz z ich charakterystyką i przykładami. Autorzy tekstów naukowych powinni zwracać więcej uwagi na język i konstrukcje, których używają w swoich tekstach, ponieważ w ten sposób wpływają na czytelnika i jego wrażenia, a także jego stosunek odnośnie do zaprezentowanych w tekście danych i nas jako autora.
Bibliografia
Austin, John (1962) How to do Things with Words. Oxford: Oxford University Press.
Beck, Götz (1980) Sprechakte und Sprachfunktionen. Untersuchungen zur Handlungsstruktur der Sprache und ihren Grenzen. Tübingen: Niemeyer.
Danek, Danuta (1972) O polemice literackiej w powieści. Warszawa: PIW.
Dobrzyńska, Teresa (1991) „Tekst. Próba syntezy”. Pamiętnik Literacki 82 (2); 142–183.
Gajda, Stanisław (1982) Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym. Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Gajewska, Urszula (2004) Metatekstemy w języku nauk ścisłych. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Gizbert-Studnicki, Tomasz (1973) „Stwierdzenie jako akt mowy”. Studia Filozoficzne 3 (88); 83–97.
Gross, Harro (1998) Einführung in die germanistische Linguistik. München: Iudicium Verlag.
Leclerc, Chantal (1999) Comprendre et construire les groupes. Saint-Nicolas: Les presses de l’Université Laval.
Lipczuk, Ryszard (2000) „O wielości i wieloznaczności terminów (na przykładzie klasyfikacji aktów mowy)”. Lingua ac Communitas 9; 169–76.
Lüdke, Jens (1984) Sprache und Interpretation. Semantik und Syntax reflexiver Strukturen im Französischen. Tübingen: Tübinger Beiträge zur Linguistik; 17–22.
Olszewska, Danuta (2007) Metatexteme in den Geisteswissenschaften, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Rosengren, Inger (1979) „Die Sprachhandlung als Mittel zum Zweck. Typen und Funktionen”. [W:] Inger Rosengren (red.) Sprache und Pragmatik. Lund: Lunder Symposium 1978; 188–213.
Searle, John R. (1977) Speech Acts. An Essay in the Philosophy of Language. London: Cambridge University Press.
Searle, John R. (1980) „Eine Klassifikation der Illokutionsakte”. [W:] Paul Kußmaul (red.) Sprechakttheorie. Wiesbaden: Athenaion; 82–108.
Weigand, Edda (1989) Sprache als Dialog. Sprechakttaxonomie und kommunikative Grammatik. Tübingen: Niemeyer.
Wunderlich, Dieter (1970) „Die Rolle der Pragmatik in der Linguistik”. Der Grammatik, Deutschunterricht 22 (4); 5–41.
Wunderlich, Dieter (1978) Studien zur Sprechakttheorie. Frankfurt/M: Suhrkamp Verl.
Wunderlich, Dieter (1986) „Wie kommen wir zu einer Typologie der Sprechakte”. Neuphilologische Mitteilungen 89 (4); 498–509.
Zdunkiewicz, Dorota (1993) „Akty mowy”. [W:] Jerzy Bartmiński (red.) Współczesny język polski. Wrocław: Wiedza Powszechna; 259–269.
Skrypty:
Jerzmanowski, Andrzej, et al. (1999) Biologia/Biotechnologia Molekularna Roślin polski. Warszawa: Pracownia Biologii Molekularnej Roślin UW / IBB PAN. (biol.)
Rajchel, Łukasz (2020) Chemia kwantowa. Skrypt. Warszawa: Pracownia Biologii [pobrane z http://tiger.chem.uw.edu.pl/staff/lrajchel/Skrypt.pdf. Data ostatniego dostępu: 20.09.2020]. (ch.k.)
Strzałka, Radosław (2020) Podstawy fizyki I. Skrypt. Kraków [pobrane z http://home.agh.edu.pl/~strzalka/files/Skrypt.pdf. Data ostatniego dostępu: 20.09.2020]. (fiz.)